Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Spółka, co do zasady, może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.
Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów. Co do zasady partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, fizjoterapeuty, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, diagnosty laboratoryjnego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Zawarcie umowy spółki partnerskiej przez osobę fizyczną, nieposiadającą uprawnienia do wykonywania zawodu określonego w art. 87 KSH (o ile nie jest uprawniona do wykonywania działalności w tej formie na podstawie odrębnej ustawy), skutkować będzie bezwzględną nieważnością umowy spółki partnerskiej.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp. p.”. Firmy z oznaczeniem „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz skrótu „sp. p.” może używać tylko spółka partnerska.
Minimalna treść umowy spółki partnerskiej powinna zawierać:
1) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku przewidzianym w art. 95 § 2;
4) w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów;
5) firmę i siedzibę spółki;
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
7) określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.
Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. W tym zakresie jednak umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności, tak jak wspólnik spółki jawnej.
Wskazać należy, za A. Kidybą, że specyfiką spółki partnerskiej jest podział – z punktu widzenia partnerów – na zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez partnera wolnego zawodu, w tym zobowiązania zaciągnięte przez osoby podlegające kierownictwu partnera oraz zobowiązania zaciągnięte w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez innych partnerów i osoby im podlegające (por. W. Pyzioł (w:) Kodeks, 2001, s. 141). Poza tymi zobowiązaniami są takie, których nie można zaliczyć do wymienionych grup, ale które powstały w związku ze „zwykłym” funkcjonowaniem spółki (remont lokalu, zakup mebli); A. Kidyba, Nowy typ spółki – spółka partnerska, op. cit., s. 5–6. W spółkach partnerskich szczególnego znaczenia nabiera w związku z tym umowa spółki albo umowny podział obowiązków między wspólnikami. Powinny one być na tyle precyzyjne, aby można było odpowiedzieć na pytanie, który partner ponosił odpowiedzialność za podejmowane czynności. Jeżeli takiego wyraźnego podziału nie ma, a dwóch lub więcej partnerów brało udział w konkretnych działaniach, które spowodowały zobowiązania, zasada wyłączenia odpowiedzialności nie obowiązuje. Nie można więc przyjąć domniemania rozdzielności wszędzie tam, gdzie powstaną wątpliwości co do realizacji wolnego zawodu. Zasada wyłączenia odpowiedzialności obowiązywać będzie wszędzie tam, gdzie wyraźnie zostały ustalone odrębne sfery działania partnerów. Nie ponosząc odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez innych partnerów, wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania, które powstały w związku z wykonywaniem przez nich wolnych zawodów. Dodatkowo ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania związane z działalnością osób im podległych. Stwierdzenie okoliczności uczestnictwa danego partnera w konkretnym przypadku wykonywania wolnego zawodu może nastręczać trudności (szerzej W. Pyzioł (w:) Kodeks, 2001, s. 141–142; co do rozkładu ciężaru dowodu w tym zakresie zob. W.P. Matysiak, Ustalenie osób odpowiedzialnych za zobowiązania spółki partnerskiej, PPH 2011, nr 4, s. 33 i n.).[1]
Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów, uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.
W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki. Po bezskutecznym upływie terminu uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu. W przypadku śmierci partnera spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
[1] A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych