Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów. Co do zasady partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, fizjoterapeuty, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, diagnosty laboratoryjnego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Najważniejszą cechą, pozwalającą odróżnić spółkę partnerską od innych spółek handlowych, jest specyficzna odpowiedzialność partnerów za zobowiązania związane z wykonywaniem wolnego zawodu. Zgodnie z art. 95 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych: Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych  z przedmiotem działalności spółki. W tym zakresie jednak umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów zgodzi się na ponoszenie odpowiedzialności – tak jak wspólnik spółki jawnej.

Pamiętać jednak należy, że w pozostałym zakresie, tj. za zobowiązania inne niż pozostające    w związku z wykonywaniem wolnego zawodu – partnerzy spółki odpowiadają na tych samych zasadach, co wspólnicy spółki jawnej. W tym zakresie modyfikacji ulega ogólna zasada odpowiedzialności cywilnej za powstałe zobowiązania. Powyższy przepis wyłącza osobistą odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce.

Ogólną zasadą odpowiedzialności partnerów za zobowiązania spółki (tak za zobowiązania powstałe w związku z wykonaniem wolnego zawodu, jak i za wszelkie inne zobowiązania) pozostaje osobista (choć – podobnie jak w pozostałych osobowych spółkach handlowych – subsydiarna) odpowiedzialność każdego z partnerów, która ulega jedynie ograniczeniu w przypadku możliwości przypisania innemu partnerowi odpowiedzialności w wyniku wykonywania przez niego wolnego zawodu w spółce. W związku z tym, w każdym przypadku, w którym partner nie ma możliwości zwolnienia się z odpowiedzialności – przez wykazanie, że dane zobowiązania należy przypisać innemu partnerowi – ponosić on będzie osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej. Wniosek ten odnosi się także do przypadku, w którym jednoznaczne ustalenie osoby partnera winnego popełnienia danego błędu (czynu niedozwolonego) będzie niemożliwe^[1].

W tym zakresie należy wskazać na orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 marca 2021 r., sygn. akt I ACa 1139/19, w którym sąd odniósł się do zasad ponoszenia odpowiedzialności tak przez spółkę partnerską, jak również osoby będące jej partnerami:

Zgodnie z art. 738 KC § 1. przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy. § 2. Zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także względem dającego zlecenie. Jeżeli przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna.

Strony umowy typu zlecenie mogą postanowić, że na powierzenie osobie trzeciej wykonywania czynności stanowiących przedmiot zobowiązania powinien zleceniobiorca uzyskać każdorazowo pisemną akceptację zleceniodawcy. Jest to zgodne z przepisem art. 738 § 1 KC, który stanowi w zdaniu pierwszym, że przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. Od zasady osobistego wykonania zlecenia, którego przedmiotem jest dokonanie określonej czynności prawnej, czyli zlecenia sensu stricto (art. 734 § 1 KC), prawodawca dopuszcza więc szerokie odstępstwa, a trzeba pamiętać, że do umów o świadczenie usług nie uregulowanych innymi przepisami stosuje się przepisy o zleceniu w sposób „odpowiedni”, wobec czego zakres wspomnianych odstępstw może przy świadczeniu czynności faktycznych (umowa typu zlecenie – art. 750 KC) być niekiedy jeszcze szerszy i przyjmującego zlecenie stawiać względem osoby trzeciej w sytuacji swoistego „podzleceniodawcy” (podprzedsiębiorcy).

W niniejszej sprawie powód zawierając ze spółką umowę na świadczenie tych usług zakładał , że będą one wykonywane przez partnerów spółki (oczywistym jest bowiem , że spółka jako taka tych świadczeń nie mogła wykonywać) . Pozwany natomiast poza wiedzą powoda zawarł umowę o świadczenie usług z osobą trzecią – co prawda też profesjonalistą -, ale nie zawiadomił o tym powoda , a więc ponosi odpowiedzialność za działania lub zaniechania tej osoby. W umowie bowiem między stronami nie było wyraźnego zapisu o możliwości zlecenia wykonania umowy osobie trzeciej (stosunek zlecenia natomiast opiera się na wzajemnym zaufaniu stron) .

Adwokat pozostający poza spółką nie jest stroną umowy o świadczenie pomocy prawnej; jest nią spółka, która jedynie powierza wykonanie swoich obowiązków adwokatowi. Stąd – zgodnie z ogólnymi zasadami odpowiedzialności kontraktowej – przyjmujący zlecenie (spółka partnerska) ponosi odpowiedzialność za czynności swojego zastępcy (art. 474 KC), przy czym należy podkreślić, że możliwość zastąpienia spółki podmiotem z zewnątrz wynikać musi z umowy, ewentualnie wprost z przepisu ustawy (tak jak w przypadku art. 91 pkt 3 KPC   i zawartej tam substytucji procesowej).

^[1] Prawo spółek osobowych. System Prawa Prywatnego pod red. prof. dr hab. Michał Romanowski